Mevzuat

İthalat Mevzuatı

Haksız Rekabetin Önlenmesi

ITHALATTA HAKSIZ REKABETIN ÖNLENMESI HAKKINDA KANUN

Amaç ve Kapsam

Madde 1. Bu Kanun, ithalatta haksiz rekabet hallerinden dampinge veya sübvansiyona konu olan ithalatin sebep oldugu zarara karsi bir üretim dalinin korunmasi amaciyla yapilacak islemlere, alinacak önlemlere, gerekli ilke ve uygulama kararlarini verecek bir Kurul olusturulmasina ve bunun görevlerine iliskin usul ve esaslari kapsar.

Tanımlar

Madde 2. Bu Kanunda geçen deyimlerden;

  • Damping: Bir malin Türkiye'ye ihraç fiyatinin, benzer malin normal degerinin altinda olmasini,
  • Sübvansiyon: Mense veya ihracatçi ülkenin fayda saglayan, dogrudan veya dolayli mali katkisini veya GATT 1994'ün XVI nci Maddesi çerçevesinde herhangi bir gelir veya fiyat destegini,
  • Ihraç fiyati: Ihraç amaciyla satilan mal için fiilen ödenmis olan veya ödenmesi gereken fiyati,
  • Benzer Mal: Dampinge veya sübvansiyona konu mal ile ayni özellikleri tasiyan bir mali, böyle bir malin bulunmamasi halinde ise benzer özellikleri tasiyan baska bir mali,
  • Normal Deger: 1. Ihracatçi veya mense ülkede tüketime konu olan benzer mal için normal ticarî islemler sonucunda fiilen ödenmis olan veya ödenmesi gereken karsilastirilabilir fiyati, 2. Ihracatçi ülke veya mense ülkenin iç piyasasinda normal ticarî islemler çerçevesinde benzer malin satislarinin olmamasi ya da bu satislarin uygun bir karsilastirma yapilmasina elverisli bulunmamasi durumunda, benzer malin üçüncü bir ülkeye ihracatinda temsil niteligini haiz karsilastirilabilir fiyati veya mense ülkedeki maliyetine makul bir kâr marjinin eklenmesiyle tespit edilen fiyati,
  • Yönetmelik: Ithalatta Haksiz Rekabetin Önlenmesi Hakkinda Yönetmeligi,
  • Damping marji: Normal degerin ihraç fiyatini astigi miktari,
  • Sübvansiyon miktari: Mense veya ihracatçi ülke tarafindan ihraç edilen malin imal, üretim, ihracat veya tasinma asamasinda saglanan, dogrudan veya dolayli mali katki veya GATT 1994"ün XVI nci Maddesi çerçevesinde herhangi bir gelir veya fiyat destegi seklindeki faydalarin tutarini,
  • Zarar: Bir üretim dalinda maddi zarari, maddi zarar tehdidini veya bir üretim dalinin kurulmasinin fiziki olarak gecikmesini,
  • Bakanlik: Ithalat Genel Müdürlügünün bagli oldugu Bakanligi,
  • Genel Müdürlük: Ithalat Genel Müdürlügünü,
  • Kurul: Ithalatta Haksiz Rekabeti Degerlendirme Kurulunu,
  • GATT 1994: Gümrük Tarifeleri ve Ticaret Genel Anlasmasi 1994’ü,
  • Sübvansiyonlar ve Telafi Edici Tedbirler Anlasmasi: 26.1.1995 tarihli ve 4067 sayili Kanunla onaylanmasi uygun bulunan ve 3.2.1995 tarihli ve 95/6525 sayili Bakanlar Kurulu Karari ile onaylanan Dünya Ticaret Örgütü Kurulus Anlasmasi Ek 1’de yer alan Anlasmayi,
  • GATT 1994’ün VI nci Maddesinin Uygulanmasina Iliskin Anlasma: 26.1.1995 tarihli ve 4067 sayili Kanunla onaylanmasi uygun bulunan ve 3.2.1995 tarihli ve 95/6525 sayili Bakanlar Kurulu Karari ile onaylanan Dünya Ticaret Örgütü Kurulus Anlasmasi Ek 1’de yer alan Anlasmayi,

ifade eder.

Önlem Alınmasını Gerektiren Haller

Madde 3. Önlem alinmasini gerektiren haller, dampinge veya sübvansiyona konu olan ithalatin Türkiye'de bir üretim dalinda maddî zarara yol açmasi veya maddî zarar tehdidi olusturmasi veya bir üretim dalinin kurulmasini fizikî olarak geciktirmesidir.

Ancak, sübvansiyona konu ithalata karsi önlem alinabilmesi için, sübvansiyonun Sübvansiyonlar ve Telafi Edici Tedbirler Anlasmasi’nin 2 nci Maddesi çerçevesinde bir firma/firma grubu veya bir üretim dali/üretim dali grubuna yönelik oldugunun da tespit edilmis olmasi gerekir.

Şikayet ve İnceleme

Madde 4. Genel Müdürlük sikâyet üzerine veya gerektiginde re’sen damping veya sübvansiyon incelemesi yapabilir. Dampinge veya sübvansiyona konu olan ithalattan maddî zarar gördügünü veya maddî zarar tehdidi altinda bulundugunu veya bu tür ithalatin bir üretim dalinin kurulmasini fizikî olarak geciktirdigini iddia eden üreticiler veya üretim dali adina hareket eden gerçek veya tüzel kisi veya kuruluslar Genel Müdürlüge yazili olarak basvuruda bulunabilirler.

Sikâyet ve incelemeye iliskin usul ve esaslar Bakanlikça çikarilacak Yönetmelikle tespit edilir.

Genel Müdürlüğün Görevleri

Madde 5. Genel Müdürlügün bu Kanunla ilgili görevleri sunlardir:

  • Sikâyet üzerine veya gerektiginde re’sen, verilen bilgi ve belgeler veya mevcut diger bilgilerin isigi altinda ön incelemeyi yapmak,
  • Sorusturma açilip açilmayacagi hususunda Kurula teklif sunmak,
  • Sorusturma açilmasi halinde, sorusturmayi yürütmek ve önlemlerle ilgili olarak Kurula teklif sunmak,
  • Kurulun sekreterlik hizmetlerini yürütmek ve Kurulca verilecek diger görevleri yapmak.

İthalatta Haksız Rekabeti Değerlendirme Kurulu ve Görevleri

Madde 6. Kurul, Ithalat Genel Müdürünün veya görevlendirecegi genel müdür yardimcisinin baskanliginda, Tarim ve Köyisleri Bakanligi, Sanayi ve Ticaret Bakanligi, Devlet Planlama Teskilati Müstesarligi, Gümrük Müstesarligi, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliginin ve Türkiye Ziraat Odalari Birliginin birer yetkili temsilcisi ile Ithalat Genel Müdürlügünün ilgili daire baskanindan tesekkül eder.

Kurul, gerekirse, üniversitelerden ve diger kurum ve kuruluslardan bilgi alabilir. Kurulun görevleri sunlardir:

  • Sorusturma açilip açilmamasina veya açilmis bir sorusturmanin durdurulmasina karar vermek,
  • Sorusturma sirasinda yeterli delil olmasi halinde geçici önlem kararini Bakanligin onayina sunmak,
  • Sorusturma sonuçlarini degerlendirmek, bunun gerektirecegi tedbirleri almak ve kesin önlem kararini Bakanligin onayina sunmak,
  • Sorusturma sirasinda taahhütte bulunulmasini önermek, taahhütte bulunulmasi halinde, taahhüdü kabul edip etmemek hususunda karar vermek ve taahhütlerin yerine getirilmemesi durumunda gerekli önlemleri almak.

Kurulun çalisma usul ve esaslari Bakanlikça çikarilacak Yönetmelikle tespit edilir.

Dampinge Karşı Vergi ve Telafi Edici Vergi

Madde 7. Yapilan sorusturma sonucunda Kurul tarafindan belirlenen ve Bakanlikça onaylanan damping marji veya sübvansiyon miktari kadar dampinge konu malin ithalinde dampinge karsi vergi, sübvansiyona konu malin ithalinde ise telafi edici vergi alinir. Bununla birlikte, dampinge veya sübvansiyona konu ithalat nedeni ile meydana gelen zararin telafisinin, tespit edilen damping marji veya sübvansiyon miktarindan daha az bir miktar veya oranda vergi konulmasiyla mümkün olabileceginin belirlenmesi halinde bu oran veya miktarda vergi uygulanir.

Bu vergilerin, ithali evvelce gerçeklestirilen mallar için, geriye dönük olarak uygulanmasina iliskin esaslar Bakanlar Kurulu Karari ile tespit edilir. Ancak, geriye dönük uygulamanin süresi geçici önlemlerin alindigi tarihten itibaren 90 günü geçemez.

Mükellef

Madde 8. Dampinge karsi vergi veya telafi edici vergi mükellefi; dampinge veya sübvansiyona konu mali ithal eden gerçek ve tüzelkisilerdir.

Tescil Mercii

Madde 9. Dampinge karsi vergi veya telafi edici vergi Gümrük Idarelerince, ithalde alinan diger vergilerden ayri olarak tahsil olunur veya teminata baglanir.

Soruşturma

Madde 10. Re’sen veya sikâyet üzerine yapilan inceleme sonucunda dampinge veya sübvansiyona konu olan ithalatin ve bu ithalattan kaynaklanan zararin varligi konusunda yeterli delillerin bulunmasi durumunda sorusturma açilir.

Sorusturmanin usul ve esaslari Bakanlikça çikarilacak Yönetmelik ile tespit edilir.

Taahhütler

Madde 11. Sorusturma sirasinda mense ülke, ihracatçi ülke veya ihracatçi, sorusturma konusu dampingli veya sübvansiyonlu ithalattan kaynaklanan zarari ortadan kaldiracak sekilde kendiliginden veya Kurulun önerisi üzerine taahhütte bulunabilir. Kurulun taahhüdü kabul etmesi halinde sorusturma, geçici veya kesin önlem alinmaksizin durdurulabilir veya sonuçlandirilabilir. Sorusturmanin sonuçlandirilmis olmasi, taahhüdün yürürlüge girmesine kadar uygulanmis olan geçici önlemlerin gerekli kildigi tahsilati engellemez.

Taahhütlerin yerine getirilmemesi halinde, Kurulca mevcut verilere dayali olarak geçici veya kesin önlem alinabilir. Taahhütler ile ilgili usul ve esaslar Bakanlikça çikarilacak Yönetmelikte, taahhütlerin geçerlilik süresi ve gözden geçirilme esaslari ise Bakanlar Kurulu Karari ile tespit edilir.

Geçici Önlemler

Madde 12. Sikâyet konusu ithalata iliskin sorusturma sirasinda, dampingli veya sübvansiyonlu ithalatin varligi ve bu ithalatin zarara neden oldugu konusunda ön belirlemeler yapilmasi halinde, sorusturma süresince zararin önlenmesi amaciyla, Kurulca belirlenen damping marji veya sübvansiyon miktari kadar veya zarari ortadan kaldirmaya yetecek daha az bir oran veya miktarda teminat seklinde geçici önlem uygulanmasi Bakanlik makaminin onayi ile kararlastirilabilir. Bu durum Resmî Gazete'de yayimlanmak suretiyle ilgililere duyurulur. Sorusturmanin açilmasi tarihinden itibaren 60 gün içerisinde geçici önlem uygulanmaz. Geçici önlemlerin geçerlilik süresi 4 aydir. Ancak, damping sorusturmasina konu malin Türkiye’ye ihracatinin önemli bir kismini gerçeklestiren ihracatçilarin talebi halinde, bu süre, Kurulun karari üzerine Bakanlik onayi ile 6 aya kadar çikarilabilir. Damping sorusturmasi sirasinda, zararin önlenmesi için damping marjindan daha düsük oranda bir kesin önlemin yeterli olup olmadiginin incelenmesi amaciyla, bu süreler sirasiyla 6 ve 9 ay olarak belirlenebilir. Geçici önlemlerin uygulama esaslari Bakanlar Kurulu Karari ile tespit edilir.

Kesin Önlemler

Madde 13. Sorusturma sonucunda dampingli veya sübvansiyonlu ithalatin varligi ve bu ithalatin zarara neden oldugu belirlendiginde, bu zararin önlenmesi amaciyla, Kurulca belirlenen ve Bakanlikça onaylanarak kesinlesen damping marji veya sübvansiyon miktari kadar veya zarari ortadan kaldiracak daha az bir oran veya miktarda dampinge karsi vergi veya telafi edici vergi alinir. Daha önce teminat alinmis olmasi halinde 14 üncü maddeye göre islem yapilir. Ancak, kesin önlem kararinin maddi zarar tehdidi veya bir üretim dalinin kurulmasinin fizikî olarak gecikmesine iliskin olarak alinmasi durumunda, sorusturma sirasinda alinan teminatin tahsil edilebilmesi için Kurulun, geçici önlem alinmasi sebebiyle maddi zarar olusmadigi hususunda bir belirleme yapmasi gerekir. Böyle bir belirleme yapilmadigi takdirde, sorusturma sirasinda geçici önlem olarak alinan teminat iade edilir. Yürürlüge konulan dampinge karsi verginin veya telafi edici verginin geçerlilik süresi, uygulanmasi, askiya alinmasi, gözden geçirilmesi ve iadesi ile yürürlükte bulunan önlemlerin etkisiz kilinmasi halinde yapilacak islemlere iliskin usul ve esaslar Bakanlar Kurulu Karari ile tespit edilir. Sorusturmaya konu olan mal için hem damping yapilmis olmasi hem de sübvansiyon verilmis olmasi halinde, ayni durumun telafisi için dampinge karsi vergi ve telafi edici vergi birlikte uygulanamaz.

Dampinge karsi vergi veya telafi edici vergi konulmus olmasi, ilgili malin fiilî ithalatini engellemez.

Geri Ödeme

Madde 14. Kesinlesen dampinge karsi vergi veya telafi edici vergi, daha önce alinan teminattan yüksek ise fark tahsil edilmez. Kesinlesen vergi, daha önce alinan teminattan düsük ise fark geri ödenir.

Sorusturmanin kapatilmasina karar verilmesi halinde geçici önlemler kaldirilir ve alinan teminatlar iade edilir.

Satis akdi hükümlerine aykiri olmasindan dolayi iade veya imha edilmek istenen malin evvelce alinmis olan dampinge karsi vergisi veya telafi edici vergisi, gümrük mevzuatinin bu konuda gümrük vergisinin geri verilmesine iliskin hükümleri dahilinde iade edilir.

Diğer Mevzuat

Madde 15. Gümrük mevzuatinin, gümrük vergisinin tesciline, tahakkukuna, tahsiline, geri verilmesine, takibine ve teminata baglanmasina iliskin bu Kanuna aykiri olmayan usul ve sekle müteallik hükümleri, dampinge karsi vergi veya telafi edici verginin tescili, tahakkuku, tahsili, geri verilmesi, takibi ve teminata baglanmasi islemlerinde de uygulanir.

Ödenmeyen dampinge karsi vergi veya telafi edici vergi, 6183 sayili Amme Alacaklarinin Tahsil Usulü Hakkinda Kanun hükümlerine göre gümrük idarelerince kovusturulur.

Bu Kanunda hüküm bulunmayan hallerde, GATT 1994’ün VI nci Maddesinin Uygulanmasina Iliskin Anlasma ile Sübvansiyonlar ve Telafi Edici Tedbirler Anlasmasi hükümleri dikkate alinir.

Kaldırılan ve Uygulanmayacak Hükümler

Madde 16. 1615 sayili Gümrük Kanununun 21 inci maddesi yürürlükten kaldirilmistir. Bu Kanunun tatbikatinda, Gümrük Kanunu ile diger kanunlarin bu Kanuna aykiri olan hükümleri uygulanmaz.

Bakanlar Kurulu Kararları ve Yönetmelikler

Madde 17. Bu Kanunun;

  • 7, 12 ve 13 üncü maddelerinde öngörülen Bakanlar Kurulu Kararlari ile,
  • 4, 6, 10 ve 11 inci maddelerinde belirtilen Yönetmelikler, Kanunun yayimi tarihinden itibaren 3 ay içinde çikarilir.

Yürürlük

Madde 18. Bu Kanun yayimi tarihinden üç ay sonra yürürlüge girer.

Yürütme

Madde 19. Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.

Soruşturmanın Kapatılması ve Durdurulması

Ek Madde 1. Sorusturma sonucunda, sorusturma konusu ithalatin dampinge veya sübvansiyona konu olmadiginin veya bu ithalattan kaynaklanan zararin bulunmadiginin belirlenmesi halinde veya sikâyet konusunun ortadan kalkmasi durumunda Kurulca sorusturma kapatilir. Damping marjinin veya sübvansiyon miktarinin veya ithalat miktarinin ihmal edilebilecek düzeyde oldugunun tesbiti durumunda da damping veya sübvansiyon sorusturmasi kapatilir. Damping marjinin veya sübvansiyon miktarinin veya ithalat miktarinin ihmal edilebilecek düzeylerine iliskin oranlar Yönetmelik ile belirlenir. Sikâyetin geri çekilmesi halinde de Kurulca sorusturmanin kapatilmasina karar verilebilir. Taahhütlerin kabul edilmesi halinde sorusturma durdurulabilir. Sübvansiyonun uygulamadan kaldirilmasi halinde de sorusturma durdurulabilir veya kapatilabilir.

Kesin Önlemlerin ve Taahhütlerin Gözden Geçirilmesi

Ek Madde 2. Kesin önlemler ve taahhütlerle ilgili kararlar, ilgili taraflardan birinin talebi üzerine veya re’sen gözden geçirilebilir. Kurulca gözden geçirme karari verilmesi halinde, yeniden sorusturma açilir ve yürütülür. Ancak, yeniden sorusturma açilmasi, yürürlükte bulunan kesin önlemlerin ve taahhütlerin uygulanmasini engellemez. Sorusturma sonucunda kesin önlem ve taahhüt uygulamasi hakkinda Kurulca karar verilir. Kesin önlem karari, sorusturma döneminde sorusturma konusu mali ihraç etmemis olan üretici veya ihracatçilarin talebi üzerine de gözden geçirilebilir. Böyle bir talep üzerine açilacak sorusturma sonucuna iliskin karar yürürlüge girene kadar uygulanmakta olan kesin önlem, talepte bulunan üretici veya ihracatçinin ihraç ettigi sorusturma konusu mal ithalati için teminata baglanir. Sorusturma sonucunda, alinan teminat ile ilgili olarak, 14 üncü maddeye göre islem yapilir.

Kaynak: T.C. Ekonomi Bakanlığı